کد مطلب:51713 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » متفرقه

داستان دعوت حضرت سليمان از ملكه سباء به اسلام چيست؟

پس از آن كه هدهد گزارش سفر و مشاهدات خود را به سليمان (ع) رساند، آن حضرت فرمود: ما درباره گزارش تو تأمل كرده، اظهار نظر ميكنيم كه آيا راست گفتي يا نه. اين نامه را به يمن مي رساني، آنگاه از آنان فاصله گرفته، به گوشه اي برو تا ببيني آنها در برابر نامه چه مي كنند: (سَنَنْظُر اَصَدَقْتَ اَمْ كُنْتَ مِنَ الْكاذِبينَ * اِذْهَبْ بِكتابي هذا فَأَلْقِه اِلَيْهِمْ ثُمَّ توِلِّ عَنْهُم فَانْظُر ماذا يَرْجِعون) نمل/27 ـ 28.

وقتي هدهد نامه را به يمن رساند و ملكه يمن نامه را خواند، به اطرافيان و درباريانش گفت: اين نامهاي است از سليمان و با نام الله شروع شده است و مضمون آن اين است كه شما بر من از آن جهت كه فرستاده خدايم فزون طلبي نكنيد و در حال انقياد به سوي من حركت كنيد: (يا اَيُّها اَلمُلَؤُا اِنّي أُلقي اِليَّ كِتابٌ كَريم * اِنَّه مِنْ سُلَيْمانَ وَاَنَّه بِسْمِ اللهِ الْرَّحمنِ الرَحيم * اَلاّ تعلوا عَليَّ وَأُتوني مُسْلِمين) نمل/29 ـ 31.

آن بانو از نامه حضرت سليمان به (كرامت) ياد كرده است و كرامت اين نامه نه تنها به اين است كه با مهر سليماني پايان يافته است و نه فقط از اين لحاظ است كه صاحب اين نامه انساني كريم و پيغمبري بزرگ است كه گذشته از داشتن سلطنتي عظيم، جن و انس و طير و ابر و هوا نيز مسخّر او هستند، بلكه به لحاظ مضمون عالي آن است، زيرا نامه اي است كه انسان را از شرك باز مي دارد و به توحيد فرا ميخواند و نامه اي كه محتواي آن درس كرامت مي دهد كريم است.

نكته شايان ذكر اين كه در كلمه (بسم الله الرحمن الرحيم) هم از رحمت عام خدا سخن به ميان آمده است و هم از رحمت خاص وي، و اين كلمه در همه اديان بوده است و از بهترين مظاهر اسم اعظم است.

آنگاه ملكه يمن گفت: من هدايايي براي آنها مي فرستم تا ببينيم گروهي كه مي رود چه گزارشي مي آورد و سليمان در برابر هدايا چه مي كند: (وَاِنّي مُرْسِلة اِلَيْهِمْ بِهَديّة فَناظِرة بِمَ يَرْجِعُ الْمُرْسِلِون) نمل/35. وقتي آنها هدايا را آوردند ، سليمان به هدايا چشم تكريم ندوخت و فرمود: اين مال براي شما خوب است. آنچه را خداي سبحان به من داده است بهتر از چيزهايي است كه شما براي من آورديد، چون خداوند مي فرمايد: (قُلْ بِفَضْلِ اللهِ وَبِرحْمته فَبِذلِك فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْر مِمَّا يَجْمَعون) يونس/58؛ مقامات معنوي بهتر از امور مادي است: (ما عِنْدَ اللهِ خَيرٌ وابقي) قصص/60.

شماييد كه به اين گونه از هدايا مسروريد. برگرد به سوي آنان، ما تحقيقاً با سپاهي كه آنها توان مقابله با آن را ندارند، به سراغشان خواهيم آمد و آنها را از ديارشان با خواري بيرون مي رانيم: (فَلَمّا جاءَ سُلَيْمانُ قال اَتُمدُّونَن بِمالٍ فَمَا اتينيِ اللهُ خَيرٌ مِمّا اتيكُم بْلْ اَنْتُمْ بِهَدٌّيتِكم تُفْرَحُون * اِرْجِع اِلَيْهِمْ فَلنَأتينَّهُم بِجُنُود لا قِبَل لَهُمْ بِها وَلنُخرُجَنَّهم مِنا اَذِلةً وَهُمْ صاغرون) نمل/36 ـ 37. معناي اين برخورد آن است كه بايد به همان مضمون نامه اي كه نوشتيم عمل كنيد و شما دست از هر استكباري برداريد و منقاد حق گرديد، زيرا انسان مشرك، مستكبر بر خداست و انسان موحّد مطيع خداست. هدف ما نفي شرك و اثبات توحيد است در صورت نپذيرفتن نداي توحيد، با تهاجم نظامي مواجه خواهيد شد.

غرض آن كه حضرت سليمان در آغاز هدايت كرد و وقتي هدايت را نپذيرفتند، ناچار شد با تهديد آنها را از شرك برحذر دارد، زيرا هيچ بيماري همانند شرك نيست وانبيا طبيبند و چنانچه با تقوا و پرهيز، بيماري برطرف نشد، ناچار از راه قطع عضو فاسد، درمان مي كنند. انبيا آمده اند تا مردم را از خطر شرك برهانند و به وادي امن ايمان و توحيد برسانند. اگر موعظه، حكمت و جدال احسن در مردم اثر نكرد، آن جاست كه بايد با شمشير قيام كنند: (وَاَنْزَلْنا الْحَديدَ فيه بَأْسٌ شَديد) حديد/25.

سليمان (ع) تنها وظيفه اش موعظه و ارشاد نبود، از اين رو فرمود: اگر حاكمان يمن و مردم آن سرزمين ايمان نياورند، حمله نظامي توان فرسا آغاز مي شود و آنها در برابر جنود ما توان تحمل ندارند و اين مطلب را با تأكيد بيان كرده است، زيرا قسمت مهم تكيه انبيا بر امدادهاي غيبي است و تنها از امكانات مادّي استفاده نمي كردند تا ديگران بگويند ما هم به اين امكانات مادّي مسلح هستيم. از اين رو حضرت سليمان فرمود: ممكن نيست ملكه سبأ بتواند در برابر حمله ما مقاومت كند، گرچه او داراي عرش عظيم و قدرت مادّي فراوان است، زيرا قدرت ما به قدرت لا يزال خداوند متكي است و احدي توان مقابله باقدرت لا يزال را ندارد؛ و ما با استمداد از آن قدرت، آنها را با خواري و حقارت از آن سرزمين بيرون مي كنيم و عزت دروغين آنها را به ذلّت كه حق آنهاست تبديل مي كنيم.

اما سخن ملكه يمن و اطرافيان او اين بود كه اگر سلاطين براي كشورگشايي وارد دياري شوند مايه فساد و ويراني آن سرزمين خواهند شد و عزيزها را ذليل خواهند كرد: (اِنَّ الْمُلُوكَ اِذا دَخَلُوا قَرْية اَفْسَدُوها وَجَعَلُوا اَعِزَّة اَهْلِها اَذِلّةً وَكَذلِكَ يَفْعَلُون) نمل/34.

اين سخن را سليمان(ع) اصلاح كرد و فرمود: مااصلاحگريم نه اهل افساد و تخريب، و بهترين راه اصلاح اين است كه حاكمان طغيانگر و سلطه گر را از طغيانگري و سلطه گري باز داريم.

بنابر اين سلطه گري و تخريب در سيره انبيا وجود ندارد، و كار آنان بر اساس حكمت است و كار حكيمانه آن است كه هر موجود در جاي مناسب خود قرار گيرد و كسي نابجا عزيز نشود. آن كس كه در برابر خداي سبحان سر تعظيم فرود نمي آورد و در برابر وحي و نبوت تسليم نمي شود، در حقيقت حقير است و اين حقارتش بايد ظهور كند، چنانكه حضرت اميرالمؤمنين (ع) فرمود: من كاري مي كنم كه «مانند غذاي ديگ، نپخته ها، پخته شوند، پخته ها بالا بيايند» آن كه بالاست پايين برود و آنكه پايين است بالا بيايد. (نهج البلاغه، خطبه 16.)

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 7 (سيرة پيامبران(ع) در قرآن)